Đau bụng không rõ nguyên nhân: Khi nào bạn cần cảnh giác?

Đau bụng không rõ nguyên nhân là tình trạng khá phổ biến, có thể xuất hiện từng cơn hoặc âm ỉ kéo dài. Nhiều người chủ quan vì nghĩ đây chỉ là “đau bao tử” thông thường, nhưng thực tế, đau bụng lặp đi lặp lại không xác định được nguyên nhân rõ ràng có thể là dấu hiệu của một rối loạn chức năng tiêu hóa – trong đó đáng chú ý nhất là hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc rối loạn nhu động ruột.

Hiểu đúng bản chất cơn đau là điều quan trọng để tránh điều trị sai cách hoặc bỏ sót bệnh lý tiềm ẩn.

Khi nào được gọi là đau bụng không rõ nguyên nhân?
Khác với đau do viêm ruột thừa, viêm dạ dày hay sỏi mật vốn có vị trí đau đặc trưng, nguyên nhân rõ ràng, thì đau bụng không rõ nguyên nhân là:

• Cơn đau xuất hiện ngẫu nhiên, lúc ở bụng trên, lúc bụng dưới
  
  

• Không xác định được nguyên nhân dù đã làm xét nghiệm, nội soi
  
  

• Đi kèm rối loạn đại tiện, đầy hơi, buồn nôn
  
  

• Xảy ra trong thời gian dài, tái phát thường xuyên nhưng không gây tổn thương thực thể
  
  

Các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Đau âm ỉ, có lúc đau quặn như co thắt
  
  

• Cảm giác khó chịu sau khi ăn hoặc khi đói
  
  

• Rối loạn đi ngoài: tiêu chảy, táo bón, hoặc thay đổi thất thường
  
  

• Buồn nôn, ăn nhanh no
  
  

• Đầy bụng, khó tiêu dù không ăn nhiều
  
  

Nguyên nhân nào dẫn đến đau bụng không rõ nguyên nhân?

1. Rối loạn chức năng ruột (IBS)
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Người bệnh thường bị thay đổi nhu động ruột mà không hề có viêm loét hay tổn thương nào trong đường tiêu hóa. IBS liên quan nhiều đến stress, lo âu và chế độ ăn uống không ổn định.

2. Căng thẳng thần kinh, stress kéo dài
Hệ tiêu hóa phản ứng mạnh với cảm xúc. Khi bạn thường xuyên lo lắng, căng thẳng, các cơ trơn trong đường ruột co bóp bất thường, gây đau từng cơn hoặc đầy chướng.

3. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Ăn uống thất thường, bỏ bữa, ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc sử dụng rượu bia làm rối loạn tiêu hóa, dẫn đến đau bụng kéo dài mà không xác định được nguyên nhân cụ thể.

4. Sau nhiễm khuẩn tiêu hóa hoặc dùng kháng sinh
Một số người sau khi bị ngộ độc thực phẩm hoặc điều trị bằng kháng sinh mạnh có thể gặp rối loạn nhu động ruột trong nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng.

5. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Hệ vi sinh vật trong đường ruột đóng vai trò quan trọng trong tiêu hóa. Khi mất cân bằng, bạn có thể bị đầy bụng, khó tiêu và đau không rõ lý do.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Dù đau bụng không rõ nguyên nhân có thể là rối loạn lành tính, nhưng bạn nên đi khám nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Cơn đau ngày càng nhiều, ảnh hưởng sinh hoạt
  
  

• Có triệu chứng toàn thân: sốt, sụt cân, mệt mỏi
  
  

• Đi ngoài ra máu, phân nhầy, phân đen
  
  

• Đã điều trị bằng thuốc thông thường nhưng không cải thiện
  
  

• Đau xảy ra vào ban đêm, đánh thức bạn dậy
  
  

Lưu ý: các dấu hiệu này có thể là triệu chứng của bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm ruột, ung thư đường tiêu hóa, viêm loét đại tràng...

Giải pháp điều trị đau bụng không rõ nguyên nhân

1. Điều chỉnh lối sống và tâm lý

• Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa
  
  

• Tăng cường chất xơ, hạn chế thức ăn khó tiêu
  
  

• Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ mỗi ngày
  
  

• Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng quá mức
  
  

• Thiền, yoga hoặc các bài tập thở sâu giúp thư giãn
  
  

2. Sử dụng thuốc điều hòa nhu động ruột

Trong các trường hợp đau bụng do co thắt hoặc rối loạn vận động đường tiêu hóa, bác sĩ có thể kê các loại thuốc có tác dụng điều hòa hoạt động co bóp cơ trơn của ruột.

Khác với thuốc chống co thắt đơn thuần, các thuốc nhóm này vừa có thể làm dịu cơn co thắt khi quá mức, vừa kích thích nhẹ nhàng khi nhu động bị trì trệ.

Nhóm bệnh nhân phù hợp gồm:

• Người bị hội chứng ruột kích thích không có tổn thương thực thể
  
  

• Người rối loạn tiêu hóa chức năng kéo dài
  
  

• Người hay đầy bụng, đau quặn bụng sau ăn, đi ngoài thất thường
  
  

• Người bị rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh hoặc căng thẳng
  
  

Cần lưu ý:

• Không tự ý dùng thuốc nếu chưa được khám hoặc chẩn đoán
  
  

• Nên sử dụng đúng liều lượng, thường là trước bữa ăn
  
  

• Tránh uống cùng rượu bia hoặc thuốc gây ức chế thần kinh trung ương
  
  

• Theo dõi phản ứng cơ thể trong quá trình sử dụng
  
  

Không phải lúc nào đau bụng cũng là dấu hiệu của bệnh lý nặng, nhưng nếu tình trạng kéo dài, tái phát và không có nguyên nhân rõ ràng, rất có thể bạn đang gặp rối loạn chức năng tiêu hóa. Trong trường hợp này, việc kết hợp điều chỉnh lối sống với sử dụng các thuốc điều hòa nhu động ruột như tributel sẽ giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả và lâu dài.